Λοιπον

Οτι και να σούρει κανείς στους Πασόκους, πρέπει να θυμάται πως δεν είναι όλοι ίδιοι. Καποιοι "δεν διάβασαν" διοτι εχτιζαν το αρχηγικό τους προφίλ και κάποιοι μπήκαν με τα μούτρα στα σκατά, ασχέτως αν η πολιτική τους ήταν του γούστου μου ή όχι, αυτο πρέπει να τους το δώσω. 

Ενας απο αυτούς είναι και ο Γ. Ραγκούσης ο οποίος τελικά ειναι συμπαθητική φυσιογνωμία, για πασόκος δηλαδη. Ειδικά και ιδιαιτερα η ιστορία με τους ταρίφες τον έκανε τρομακτικά συμπαθή στα δικά μου μάτια.

Το μεγαλύτερο λάθος του κατ' εμε ειναι πως ίσως και λόγω υποχρέωσης (μιας και αυτός τον έβαλε στην κεντρική πολιτική σκηνή) στον ΓΑΠ (η θεση μου ειναι πως από τις προσωπικές επιλογές του ΓΑΠ (το 90% των οποίων ήταν για τα πανηγύρια) μόνο τούτος και ο Γερουλάνος τον ψιλοδικαιώνουν), παραήταν γαπικός για τα γούστα μου, αλλά και για το κοινό γούστο θα έλεγα. 

Νομιζω πως τουτος θα ήταν καλύτερη επιλογή από την Αννουλα του Φονια, τον Βαγγέλη τον "δωρεαν μαθήματα οικονομικών", τον Μιχάλη τον Αδιάβαστο και τον Ανδρέα "αφού δεν πεθαίνουν οι άνθρωποι" για την επόμενη μέρα του ΠΑΣΟΚ. Προφανώς δεν έγινα πασόκος στα γεράματα (:Ρ), ούτε και το βλέπω να γίνεται και στην θέση του θα την είχα ήδη κοπανήσει από τούτο το κόμμα. Όσο καλός μάγειρας και να είσαι, με σάπια υλικά, φαγητό της προκοπής ΔΕΝ κάνεις.

Τελος πάντων ας δούμε την συνέντευξή του στον Γιάννη Μανδαλίδη που δημοσιεύτηκε εδώ, μιας και περιέχει τη γνώμη του για αυτά που μας απασχολούν γενικώς και ειδικως. Σχόλια και τονισμοί δικά μου (οι ερωτήσεις ειναι επίσης με εντονα γράμματα).

Όλο και περισσότεροι ομολογούν ότι υπήρξε σειρά αστοχιών στην αντιμετώπιση της κρίσης, τόσο από την πλευρά των πιστωτών μας όσο και καθυστερήσεις και λάθη εκ μέρους της κυβέρνησης. Ο κόσμος αναρωτιέται γιατί ενώ λαμβάνονταν αποφάσεις που κρίνονταν αναγκαίες, στην πράξη δεν εφαρμόζονταν ποτέ. Τι έπρεπε να είχε γίνει που δεν έγινε; 

Όταν έχει χειροτερέψει η ζωή τόσων Ελλήνων, όταν ο εκλεγμένος Πρωθυπουργός έχει παραδώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, όταν το κόμμα που έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη για το δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας φτάσαμε να πρέπει να συμμετέχει στην Κυβέρνηση για να βγει η χώρα από την κρίση, τότε πραγματικά υπάρχει μείζον πολιτικό ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί με αυτοκριτική και ειλικρίνεια. 

Πιστεύω βαθιά ότι ο βασικότερος λόγος της υπό αυτή την έννοια αποτυχίας της προηγούμενης κυβέρνησης είναι το παρατεταμένο καθεστώς αβεβαιότητας, διάρκειας δύο περίπου ετών, για το αν και κατά πόσο η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει ή όχι, αν θα παραμείνει ή όχι στη ζώνη του ευρώ.

Ισχυρίζομαι ότι η αιτία του προβλήματος που σήμερα αντιμετωπίζει η Ελλάδα δεν είναι η ύφεση.  Η ύφεση είναι το αποτέλεσμα. Η αιτία είναι η αβεβαιότητα, ο φόβος της χρεοκοπίας, για να μην πω πως είναι η διαδεδομένη πεποίθηση ότι η Ελλάδα δεν θα τα καταφέρει, δεν θα καταστήσει διαχειρίσιμο το δημόσιο χρέος, δε θα μπορέσει να βάλει σε τάξη τα δημόσια οικονομικά.

Ως γενική αρχή δεν νμζ να διαφωνεί κανένας. Ο καπιταλισμός "τρέφεται" με την πίστη. Αν αυτή ατονήσει τότε βράστα χαράλαμπε. Αλλά η αβεβαιότητα δείχνει να ειναι συστημική και όχι μονο τοπική. Εδώ βλέπω να δικαιώνονται αι κομμουνισταί που λένε πως ειναι συστημικό το ζήτημα και όχι τοπικο, όσο και αν οι εδώ τοπικές παράμετροι το κάνουν πιο μπερδεμένο.

Στην πραγματικότητα, αυτό που σήμερα ζει η Ελλάδα δεν είναι αυτό που περιγράφεται στην οικονομική επιστήμη ως ύφεση, που μπορεί κανείς να θεωρήσει ότι οφείλεται στο λάθος μίγμα της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής. Ζούμε τα δύο τελευταία χρόνια την αναστολή κάθε οικονομικής απόφασης εκτός από τις απολύτως αναγκαίες (αυτό μπορώ να το βεβαιώσω και προσωπικά. Το μεγαλύτερο ζήτημα παραμένει η αβεβαιότητα, ακόμα και σε όσους έχουν-και είναι πλεον λιγότεροι-λεφτά). Ζούμε μια πραγματική καθίζηση της οικονομίας μας. Ποιος επενδυτής επενδύει, ποιος καταναλωτής καταναλώνει και ποιος αποταμιευτής δεν σκέφτεται να αποσύρει από την τράπεζα τις καταθέσεις του όταν βρίσκεται επί μια διετία αντιμέτωπος με την προοπτική είτε της χρεοκοπίας, είτε της εξόδου από τη ζώνη του ευρώ; Άρα πώς να μη χάνουν τη δουλειά τους τόσες χιλιάδες άνθρωποι, πώς να μην πνίγονται τόσες επιχειρήσεις από έλλειψη ρευστότητας, πώς να μη μειώνονται ραγδαία τα εισοδήματα και η κατανάλωση; Καμία οικονομία, ούτε χωρών ανεπτυγμένων όπως η Γαλλία και η Γερμανία, δεν θα άντεχε να μη βαλτώσει αν επί δύο χρόνια καλείτο να λειτουργήσει υπό καθεστώς παρόμοιας αβεβαιότητας.  

Ποιος όμως ευθύνεται για αυτή την αβεβαιότητα; Το ΠΑΣΟΚ που ήταν κυβέρνηση και κατ’ επέκταση οι υπουργοί του δεν έχουν ευθύνες;

Πιστεύω πως η αποτελμάτωση που προκλήθηκε από την παρατεταμένη αβεβαιότητα δεν ήταν μοιραίο να συμβεί. Αντίθετα, νομίζω πως ήταν αδικαιολόγητη. Έχουν μεγάλη πολιτική ευθύνη όσοι, εντός και εκτός Ελλάδος, στους εθνικούς, διεθνείς και ευρωπαϊκούς θεσμούς με παλινωδίες, λανθασμένες αποφάσεις, υποχωρητικότητα και αναβλητικότητα οδήγησαν τη χώρα σε αυτή την κατάσταση, με επιπτώσεις που απειλούν ήδη όλη την Ευρώπη. Όσοι από την πρώτη μέρα λειτουργίας της κυβέρνησης είτε ως μέλη της, είτε ως μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ καθώς και η συντριπτική πλειοψηφία των κομμάτων της αντιπολίτευσης και των βουλευτών τους και ένα πολύ μεγάλο μέρος των συνδικάτων λειτούργησαν, ουσιαστικά, με τη λογική της σκοτεινής πλευράς της Μεταπολίτευσης -σας θυμίζω το «δόγμα» αυτής της σκοτεινής πλευράς που είναι το περίφημο «άλλα λέω, άλλα εννοώ και άλλα, εντέλει, πράττω.» Όλοι αυτοί δεν επέτρεψαν στην Ελλάδα να πιάσει τον ταύρο από τα κέρατα. 

Ωπ! και για τα δικά σας (τα πασοκικά) τίποτα;

Δεν θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί;

Βεβαίως ναι. Όπου πιάσαμε τον «ταύρο από τα κέρατα» αμέσως, «με το καλημέρα», εκεί πετύχαμε ριζικές, ολοκληρωμένες αλλαγές. Θυμίζω, για να φέρω κάποια μόνον παραδείγματα από τον δικό μου τομέα ευθύνης, στον οποίο υποχρεούμαι να περιοριστώ, (www.ragkousis.gr, «Για μια νέα Εθνική και Ευρωπαϊκή αξιοπιστία»), ότι πριν από οποιοδήποτε Μνημόνιο και χωρίς το μπαμπούλα οποιασδήποτε Τρόικα καθιερώσαμε το 40ωρο στο δημόσιο, μειώσαμε κατά 130.000 τους δημοσίους υπαλλήλους και καταργήσαμε τα stages και τους συμβασιούχους.  Αν εξαιρέσεις το νούμερο των 130.000 τα άλλα τα θεωρώ ορθά. Για τον αριθμό συμβασιούχων κτλ επιφυλάσσομαι.

Στον χώρο της αυτοδιοίκησης με την μεταρρυθμιστική επανάσταση του Καλλικράτη, καταφέραμε το δημοσιονομικό όφελος, μόνο στο αρχικό στάδιο, να ξεπερνά το 1,2 δις ευρώ και η Αυτοδιοίκηση να μην αναφέρεται πλέον, όπως συνέβαινε μέχρι το 2010, ως μία εκ των βασικών πηγών παραγωγής δημοσιονομικών ελλειμμάτων στην Ελλάδα 

Στον τομέα της διαφάνειας, με τη Δι@ύγεια, που διασφαλίστηκε μόνο μέσω της υποχρεωτικής συνάρτησής της με την εκτελεστότητα των αποφάσεων –κατηγορηθήκαμε και πάλι ότι θα παρέλυε, τάχα, η δημόσια διοίκηση, πάντοτε, βλέπετε, κάποιοι φέρνουν την καταστροφή και τον φόβο, όταν το μαχαίρι μπαίνει στο κόκκαλο. Είναι, όμως, γεγονός ότι μόνο τους πρώτους 12 μήνες εφαρμογής, έχουν αναρτηθεί και παραμένουν στο Διαδίκτυο πάνω από 3  εκατομμύρια κρατικές αποφάσεις από 3.000 φορείς και πλέον, με τις οποίες λόγω της προκαταβολικής δημοσιοποίησής τους και του συνεπαγόμενου διαρκούς δημόσιου ελέγχου επ' αυτών, έχει επιτευχθεί ένα εξαιρετικά σημαντικό δημοσιονομικό όφελος. 

Καθιερώσαμε προσλήψεις στο δημόσιο αποκλειστικά και παντού μέσω του ΑΣΕΠ, δηλαδή μιας ανεξάρτητης αρχής. Εκεί, λοιπόν, τα αποτελέσματα επήλθαν γρήγορα, ήταν θετικά και, κυρίως, είχαν την αποδοχή της ελληνικής κοινωνίας γιατί ήταν προς όφελος των πολιτών και του κοινωνικού συμφέροντος. Θυμίζω όμως ότι σε αυτές τις μεγάλες τομές είχαμε απέναντί μας το σύνολο της αντιπολίτευσης, της αριστεράς συμπεριλαμβανομένης, σε όλες τις εκδοχές της. Αυτό δεν το θυμάμαι επί του συγκεκριμένου. Αν ισχύει όντως, τότε έχουμε θέμα

Υπήρξαν όμως και λάθη... Πού έγιναν αυτά;

Σε όποιους τομείς κάναμε ασκήσεις οικοδόμησης προσωπικού φιλολαϊκού προφίλ των υπουργών, επιχειρώντας να κοροϊδέψουμε ή να χαϊδέψουμε αυτιά, καθυστερώντας τη λήψη επώδυνων αλλά σωτήριων αποφάσεων για την ελληνική κοινωνία, εκεί χάσαμε τον μπούσουλα, χάσαμε χρόνο, απογοητεύσαμε και εξοργίσαμε τη διεθνή κοινότητα, προκαλέσαμε την αγανάκτηση των Ελλήνων πολιτών και στο τέλος πλήξαμε πολύ πιο βίαια τα εισοδήματά τους και οδηγήσαμε την ελληνική οικονομία σε ύφεση. Στην πραγματικότητα, στο όνομα του λαού και της κοινωνικής ευαισθησίας κάποιοι έπληξαν καίρια τα λαϊκά συμφέροντα, καθώς και το εισόδημα μισθωτών και συνταξιούχων, εμποδίζοντας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. 

Μάλιστα θέλω να υπογραμμίσω ότι η τελική, η καθοριστική ζημιά δεν είχε γίνει μέχρι τον Ιούλιο του 2011. 

Μέχρι και τότε η Ελλάδα προλάβαινε, η κυβέρνηση Παπανδρέου μπορούσε, το ΠΑΣΟΚ άντεχε. 

...και τι το εμπόδισε;

Τελικά, ενώ το Μνημόνιο είχε εξαρχής δύο πυλώνες, τον δημοσιονομικό και τον διαρθρωτικό, φτάσαμε στο ακατανόητο και αδικαιολόγητο σημείο την ίδια στιγμή που υπουργοί και βουλευτές νομοθετούσαν τη λήψη μέτρων που μείωναν το εισόδημα εκατομμυρίων Ελλήνων, οι ίδιοι αυτοί να υποχωρούν σε πιέσεις ισχυρών συνδικάτων και συντεχνιών αναβάλλοντας τη λήψη διαρθρωτικών μέτρων. Εφαρμόστηκε λοιπόν ο ένας πυλώνας και εγκαταλείφθηκε ο άλλος, εφαρμόστηκε ο πιο «δυσάρεστος», που αφορούσε το εισόδημα όλων των Ελλήνων, ενώ αυτός που έθιγε τις «μικρές ολιγαρχίες» έμεινε ανενεργός. Μπροστά στις «μικρές ολιγαρχίες», σηκώθηκαν από ορισμένους τα χέρια ψηλά. Όντως. Μενει σαν άσκηση όμως πως ακόμα και αν γίνονταν όλα οπως "θα τα ήθελε" αν τελικά ετούτο το πράγμα θα δούλευε. Τελικά το μόνο που φντ να λειτούργησε είναι μια βίαιη και ανευ προηγουμένου αναδιανομή (και συνολική καθίζηση) εισοδήματος

Δηλαδή το πρόβλημα με το Μνημόνιο ήταν μόνο πρόβλημα εφαρμογής και όχι περιεχομένου, όπως είπε ο κ. Σημίτης;

Κάνοντας μια αποτίμηση, η «αχίλλειος πτέρνα» περιεχομένου του Μνημονίου –κατά τη γνώμη μου- ήταν ότι προσέγγισε το θέμα του δημοσιονομικού ελλείμματος και της κάλυψης των δανειακών αναγκών χωρίς να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα και το πρόβλημα του συνολικού ύψους του εξωτερικού χρέους, το οποίο στην πραγματικότητα επιδεινώθηκε με την είσοδο της Ελλάδας στον Μηχανισμό Στήριξης. Πρόκειται για ευθύνη και των εταίρων, οι οποίοι σχεδίασαν με την αυταπάτη και την ψευδαίσθηση ότι η Ελλάδα θα κατάφερνε σύντομα να ξαναβγεί στις αγορές γιατί θα έπεφταν τα περίφημα spreads με την απλή ανακοίνωση μιας σειράς μέτρων «επικοινωνιακού χαρακτήρα», που θα ελάμβανε είτε η ελληνική κυβέρνηση είτε οι Σύνοδοι Κορυφής. 

Συμφωνείτε, δηλαδή, με τον διοικητή της ΤτΕ που υποστηρίζει ότι η κρίση δεν υπήρξε εξαρχής αναπόφευκτη; 

Στα όσα σας προανέφερα για την κρίση και τις αιτίες της να ξεκαθαρίσουμε μια κι έξω και το εξής: η Ελλάδα δεν βρέθηκε να πάσχει από την θανατηφόρο υπερχρέωση εξαιτίας όσων συνέβησαν μετά το 2009. Αντίθετα, αυτό οφείλεται στα όσα συνέβαιναν από το 1974 μέχρι το 2009, όταν το πολιτικό προσωπικό της χώρας και εθίστηκε το ίδιο και προκάλεσε τον εθισμό χιλιάδων συμπολιτών μας στο παραισθησιογόνο που ονομάζεται «εξωτερικός δανεισμός». Πλήθος πολιτικών το χρησιμοποίησαν για να φτιάξουν εύκολα πολιτικές καριέρες μοιράζοντας αφειδώς τεχνητή χαρά και πλαστή ευημερία σε εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων, δημιουργώντας μια κυρίαρχη νοοτροπία, αυτήν που εγώ ονομάζω «αντίληψη του πολιτικού κατεστημένου της Μεταπολίτευσης.» Με αυτή οφείλαμε εμείς να συγκρουστούμε από το ’09 και εξής. 

Επειδή όμως δεν θέλω να είμαι άδικος και ισοπεδωτικός, πρέπει να επισημάνω ότι η πορεία της χώρας από το ’74 και μετά συμπεριέλαβε και σημαντικές προόδους, τόσο ως προς την σταθερότητα της διακυβέρνησης και την κυβερνητική συνοχή όσο και ως προς κάποιες αποτελεσματικές προσπάθειες να συμμαζευτεί η χώρα δημοσιονομικά. Η Ελλάδα του 2000 δεν ήταν η Ελλάδα της χρεοκοπίας. Η διακυβέρνηση Καραμανλή ήταν αυτή που προκάλεσε την εθνική συμφορά. 

Μήπως, όμως, τελικά για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας «φουσκώθηκαν» τα στοιχεία του 2009;

Κατ’ αρχάς, η εικόνα μιας Πολιτείας όπου, ενώ υποτίθεται πως θέλει να πατάξει τη φοροδιαφυγή, η εκτελεστική εξουσία συγκρούεται με τη δικαστική, είναι αποκρουστική για τους πολίτες και σκορπά απογοήτευση. Μακριά από εμένα και η υπόνοια ακόμη ότι σε μια ευνομούμενη πολιτεία, σε ένα κράτος-δικαίου θα μπορούσε να υπάρξει ασυλία και απυρόβλητο για τον οποιονδήποτε. Η ιδέα όμως ότι ο πρώην πρωθυπουργός και ο πρώην υπουργός Οικονομικών προσπάθησαν να «μαγειρέψουν» τα στατιστικά στοιχεία συνιστά μομφή που κατά τη γνώμη μου στερείται παντελώς σοβαρότητας. Σε μια εποχή μάλιστα που βοούσε το σύμπαν για τα δημοσιονομικά χάλια της Ελλάδας ή και μαθαίναμε ότι στην κ. Λαγκάρντ λίγους μήνες νωρίτερα ο Έλληνας υπουργός των Οικονομικών έδινε τα δημοσιονομικά στοιχεία της χώρας γραμμένα σε… χαρτοπετσέτα.  

Τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει;

Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει τίποτε πιο πατριωτικό και φιλολαϊκό από το να τελειώνει η αβεβαιότητα για τη χρεοκοπία. Kαμία παράταση στην αβεβαιότητα μα και καμία λευκή επιταγή στη διαδικασία εξόδου από την αβεβαιότητα. Αν η αβεβαιότητα συνεχιστεί, η ύφεση θα βαθύνει, το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων θα γνωρίσει καταβαράθρωση. Επίσης, αν η αβεβαιότητα συνεχιστεί, τότε οφείλω δημόσια να δηλώσω ότι κινδυνεύουμε να περάσουμε από την οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση σε μια εθνική περιπέτεια, σε μια εθνική τραγωδία. 

Αποτελεί ιστορική υποχρέωση και εθνικό καθήκον να τελειώσει τώρα η αβεβαιότητα. Να συνομολογηθεί με τρόπο σαφή, τεκμηριωμένο με χαρτί και μολύβι που λένε, από όλους, εντός και εκτός της χώρας ότι η Ελλάδα έχει ένα διαχειρίσιμο εξωτερικό χρέος, ότι δεν πρόκειται να υποχρεωθεί σε  στάση πληρωμών, ότι διαθέτουμε αρκετά χρήματα ώστε να καλύπτουμε απρόσκοπτα τη λειτουργία του ελληνικού κράτους και τις δανειακές του υποχρεώσεις.

 

Επιτυγχάνοντας ένα τέτοιο PSI και μια τέτοια δανειακή σύμβαση η Ελλάδα κερδίζει κάτι πολύτιμο: βγάζει από πάνω της το φόβο για ενδεχόμενη χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ. Μόνον έτσι γυρίζει σελίδα, κυριολεκτικά. Έτσι θα αρχίσουν οι επενδυτές να επενδύουν, να δημιουργούνται θέσεις εργασίας, οι καταναλωτές να καταναλώνουν, οι αποταμιευτές να επιστρέφουν στις τράπεζες. 

Μόνο έτσι, θα πάψει η Ελλάδα να είναι η χώρα του κλινικού θανάτου της οικονομίας, όπως συμβαίνει σήμερα. 

Μπορεί η προσεχής Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ να βάλει τέλος στην αβεβαιότητα που λέτε ή θα είναι επανάληψη των προηγούμενων Συνόδων που απέτυχαν να δώσουν οριστική λύση;

Κοιτάξτε, οφείλουμε να αναγνωρίζουμε την έμπρακτη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, όπως εκφράστηκε από τον Μηχανισμό Στήριξης. Να αναγνωρίζουμε τη συμβολή των ευρωπαίων φορολογουμένων στο ελληνικό πρόβλημα. Τώρα όμως πρέπει να τους πούμε: «είναι η ώρα της οριστικής και τελικής λύσης που όχι μόνο από εμάς αλλά και από εσάς, εταίροι, απαιτεί συγκεκριμένες αποφάσεις». Η Ελλάδα δεν αντέχει να μείνει εγκλωβισμένη κι άλλο στην αβεβαιότητα. Οι Έλληνες θα βυθιστούν σε μια δυστυχία, χωρίς επιστροφή, απολύτως αδικαιολόγητη. 

Βρισκόμαστε στο «ως εδώ και μη παρέκει». Πρέπει να τελειώνουμε οριστικά με τον κίνδυνο της χρεοκοπίας.    

Εν όψει της ερχόμενης Συνόδου Κορυφής, καθώς και της κατάληξης των διαπραγματεύσεων, οφείλω να ξεκαθαρίσω ότι αν η δανειακή σύμβαση και το PSI δεν διασφαλίσουν πράγματι την οριστική λύση και παρατείνουν την αβεβαιότητα, τότε για μένα θα πρόκειται για συνέχιση του ίδιου ολέθριου λάθους και ειλικρινά επιφυλάσσομαι. 

Η εξεύρεση μιας οριστικής λύσης συναρτάται από πολλούς με την κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού και με την μείωση του κατώτερου μισθού. Πώς τοποθετείστε απέναντι σε μια τέτοια επιλογή;

Αφού σας εξήγησα ότι αιτία της σημερινής ύφεσης δεν είναι το μισθολογικό κόστος αλλά ο φόβος της χρεοκοπίας, η απάντηση προφανώς είναι «όχι με οποιοδήποτε τίμημα». Σημαίνει ότι και να μειώσουμε τους μισθούς, αν ο φόβος χρεοκοπίας διατηρηθεί, δεν θα βγούμε από την κρίση και το μόνο που θα πετύχουμε είναι να διαλύσουμε τη χώρα και τους Έλληνες. Άρα, όχι με περαιτέρω επιδείνωση του εισοδήματος και του βιοτικού επιπέδου της παραγωγικής Ελλάδας, είτε στο δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα. Δεν συναινώ σε καμία περικοπή αμοιβής που δικαιούται η Ελλάδα που παράγει, για να γλιτώσει η παρασιτική Ελλάδα. Ποτέ ξανά δε θα πρέπει το «θύμα» να είναι η παραγωγική Ελλάδα. Κι επειδή δε μου αρέσουν τα μισόλογα, σας λέω ότι πρέπει να γίνουν ταυτόχρονα και με απόλυτη αποφασιστικότητα όλες εκείνες οι αλλαγές που θα απογειώσουν την οικονομία. Θα πρέπει να επιτρέψουμε να πνεύσει ένας άνεμος ανταγωνισμού και ελευθερίας που είναι το οξυγόνο για την ανάπτυξη της κάθε οικονομίας. Πρέπει να αρθούν όλα τα εμπόδια, όλα τα στεγανά και η Ελλάδα να γίνει μια πραγματικά ελεύθερη, όχι μια ψευδεπίγραφα ελεύθερη οικονομία όπου το πολιτικό προσωπικό θα δίνει μάχες οπισθοφυλακής για να διατηρήσει σε νομική ισχύ ρυθμίσεις που η πραγματική οικονομία, με τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων, τις έχει κονιορτοποιήσει ή για να διατηρήσει τα προνόμια συντεχνιών που υπήρξαν τα αγαπημένα παιδιά της Μεταπολίτευσης.  

Τελευταία, άλλωστε, αποκαλύπτεται καθημερινά μια παρασιτική Ελλάδα που κυριαρχεί τις τελευταίες δεκαετίες  - είτε είναι επιχειρηματική είτε συντεχνιακή είτε πολιτική, αυτοδιοικητική, δημοσιογραφική, εκκλησιαστική- δυστυχώς δεν εξαιρείται κανείς. Και αυτή η παρασιτική Ελλάδα βλέπουμε να έχει πελατειακά, παρακρατικά ακόμα και μαφιόζικα χαρακτηριστικά. Και να πλήττει τον τόπο επιβάλλοντας μια ομερτά, μια σιωπή σε μια αλυσίδα συνενοχής: σου καλύπτω την μικρή σου παρανομία, την μικροπαράβαση, ανέχεσαι την απάτη μου, και όλοι μαζί τα μεγαλύτερα εγκλήματα που συντελούνται με αυτουργούς ακόμη και μέλη των ηγεσιών κάθε χώρου. (άσχετα με τα υπόλοιπα αυτό το προσυπογράφω, αλλά εγώ δεν κυβερνάω και μπορώ να γράφω εκθέσεις ιδεών. Οι κυβερνώντες μήπως απλά ειναι μέλη της ίδιας κλίκας; Προφανώς τον εξαιρώ ειδικά μετά την στάση του στο θέμα των ταξί). Αν δεν εκθεμελιωθεί άμεσα και οριστικά –δηλαδή χωρίς εξαίρεση και επιείκεια- αυτή η σιωπηρή αποδοχή της γενικευμένης ανομίας, η χώρα είναι καταδικασμένη να εκπέσει σε ένα ιδιότυπο «κράτος απόβλητο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Συνένετευξη: Γιάννης Μανδαλίδης