Xαρμολύπη

Διαβάζω το ανακοινωθέν του πρόσφατου Eurogroup και σε πρώτη φάση έχω να δηλώσω τον θαυμασμό μου για τις λεκτικές διατυπώσεις του. Οχι μονο οι "συμβολικές" μετονομασίες πρόσωπων και πραγμάτων, αυτό ήταν εύκολο, όσο οι διατυπώσεις για το τι έχουμε μπροστά μας. Και μνημόνιο και όχι μνημόνιο, και τρόικα και όχι τρόικα, και αξιολόγηση, αλλά όχι η ίδια ακριβώς, και χρηματοπιστωτικός τομέας και κοινωνική δικαιοσύνη, και προθεσμίες και δεσμεύσεις εκατέρωθεν και έτσι και αλλιώς και αλλιώτικα. Οσο να 'ναι χρειάζεται ενδελεχή μελέτη για να καταλάβεις που ακριβώς το πάει το πράγμα. Και αφού το μελετήσεις όμως και πάλι δεν μπορεις να πεις και πολλά διοτι στην ουσία ειναι απλά μια συμφωνία επι της οποιας συμφωνούμε οτι στο μέλλον θα συμφωνήσουμε.

Το καλο ειναι πως βγήκαν όλοι νικητές. Ο Σόιμπλες ρητά δηλώνει πως θα ειναι δύσκολο για την ελληνική κυβέρνηση να πουλήσει το  νεο πρόγραμμα (θα ειναι), η κυβέρνηση ψιλοπανηγυρίζει και δηλώνει πως τα μνημόνια τελειωσανε (οντως), η αντιπολίτευση δηλώνει πως παλι μνημόνια θα έχουμε, αλλά με άλλο όνομα (σωστό επι της αρχής), η ΕΚΤ ειναι χαρούμενη, το ΔΝΤ επίσης, ο Γιούνκερ τραβάει τα βυζιά του από την χαρά του και μεις εχουμε μείνει παγωτά. "Και βγήκαν όλοι νικητές και χάσαν όλοι οι άλλοι"....

(βεβαίως παντα μερικοι θα "γκρινιάζουν" και οπως ειναι το κείμενο και αυτοι θα έχουν δικιο. Πχ "Η κυβέρνηση υποκύπτει στις απαιτήσεις του ευρω-ιερατείου").

Στην ουσία ειναι ενα ευρωπαϊκο κείμενο, πιστο στις συνήθειες που καλλιεργούνται τόσα χρόνια που βγάζει και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο και αφήνει τις καυτες πατάτες για τις καλένδες (και νωρίτερα: Δευτέρα ξεκινάνε τα ταρατατζούμ). Mια γρήγορη ανασκόπηση από το ΤΡΡ εδώ, και οι γνώμες ξένων δημοσιογράφων εδώ.

Γελοιογραφία από εδώ

Εχω πει επανειλημμένως πως εξ αρχής τα πράγματα ήταν δύσκολα να οριστούν, διοτι καλες οι κόκκινες γραμμές, αλλά κανεις στο Συριζα δεν ειχε προσδιορίσει τι σημαίνει "νικη" και τί "ήττα", μιας και κατέβαιναν με μια λογική τύπου "η κατάσταση ειναι σκατά, οποτε ότι αρπάξουμε, εκτος και αν τον αρπάξουμε οποτε πουτάνα όλα" οποτε είχα βάλει ένα εν πολλοίς αυθαίρετο πλαφόν εγώ (κλιτς).

Το πρόβλημα ειναι πως όχι μόνο η κυβέρνησε απέφυγε επιμελώς να ορίσει την νίκη και την ήττα αλλά και η αντιπολίτευση "κατέβηκε" στο διάλογο περι συμφωνίας με έναν τρόπο ελαφρώς αστείο. Είτε ο Σύριζα θα έριχνε την χώρα στα βράχια, οποτε είχαμε δίκιο, είτε θα έκανε κωλοτούμπα (οπότε πάλι είχαμε δίκιο), είτε....και τα δύο ταυτόχρονα οποτε τρέχα γύρευε. Οι βουλευτές του ΝΔΣΟΚ ειχαν πολύ γέλιο όταν μέσα σε ένα τέταρτο της ώρας κατηγορούσαν αρχικά το Συριζα για ανεδαφικότητα και αδιαλλαξία και κατόπιν για κωλοτούμπα, ακόμα και μέρες πριν την συμφωνία, χωρίς δηλαδη να ξέρουν καν αν και πως θα συμφωνησουν και τί σκατά θα συμφωνηθεί. Και αυτοί όμως απέφυγαν να ορίσουν τι ήταν ρίξιμο στα βράχια (φαντάζομαι η μή συμφωνία) και τί η κωλοτούμπα μιας και έδειχναν να ορίζουν ως κωλοτούμπα την οποιαδήποτε συμφωνία. Ακόμα και πίπα να έπαιρνε ο Σόιμπλε του Βαρουφάκη, να δείτε που θα κατηγορούνταν ο Βαρουφάκης για ....υπερβολική οικειότητα κόντρα στις κομματικές γραμμές κτλ. Από ακραίοι κατήγοροι του προγράμματος συριζα σε ακραίους υποστηρικτές και τανάπαλιν.

Τι πήρε λοιπον τελικά η ελληνική κυβέρνηση, τί έδωσε και τι άφησε για αργότερα;

* Πήρε την και de jure κατάργηση της τρόικας, αλλά όχι την κατάργηση της έξωθεν αξιολόγησης η οποια θα γίνεται "πιο θεσμικά".

* Πήρε "κατα κάποιον τρόπο" τον διαχωρισμό Μνημονιου - δανειακής σύμβασης. Δεν πήρε αυτο που πραγματικά ήθελε δηλαδή ούτε το Μνημόνιο ούτε τα δανεικά του. Απο την άλλη θα ήταν κουφό να πάρουμε λεφτα/στήριξη/oτιδήποτε ανευ όρων, ειδικά στην παρούσα συγκυρία.

* Βασικό: πήρε την αναστολή των "ερχόμενων μέτρων" Χαρδούβελη, τα οποια ηταν αναμενόμενα επι του πρακτέου σε περίπτωση συνέχισης της ίδιας πολιτικής (ΝΔΣΟΚ). Αυτο ειναι απο τα σίγουρα θέματα που μπορεί κάποιος να αποκαλέσει νίκη. Οπως νίκη μπορεί να αποκαλέσει τον  μή ερχομό νεων μέτρων λιτότητας. Προφανώς ειναι πρόβλημα το ότι δεν κόβονται τα παλιά μέτρα λιτότητας μεχρι νεοτέρας, αλλά απο το ολότελα καλή και η Παναγιώταινα.

* Βασικό επίσης: τα όποια νέα μέτρα/μεταρρυθμίσεις/you call it θα προέρχονται όλα απο την υφιστάμενη κυβέρνηση (και θα λαμβάνουν βεβαίως την άνωθεν έγκριση και αξιολόγηση), οποτε α) θα ξέρουμε ποιον να βρίζουμε και β) θεωρητικά η νέα κυβέρνηση μπορεί να κάνει ότι γουστάρει εντός των ορίων της υφιστάμενης πραγματικότητας:

"Οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να απόσχουν από την ακύρωση μέτρων και από μονομερείς αλλαγές των πολιτικών και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα επηρέαζαν αρνητικά τους δημοσιονομικούς στόχους, την ανάκαμψη της οικονομίας ή τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, όπως αυτά αξιολογούνται από τους θεσμούς."

 Το συμπερασμα ειναι πως οι ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ, κτλ σου λένε με τρόπο πως αν θες να γίνεις αριστερός γίνε, αν θες να κάνεις κοινωνική πολιτική κάνε, αλλά όχι με τα δικά μας λεφτα, κάτι το οποιο ειναι λογικό μεν και ο Βαρουφάκης το αποδέχθηκε με ευχαρίστηση δε. Κάτι που σημαίνει πως η κυβέρνηση έχει με την καλή εννοια (;) το μαχαίρι στο λαιμό και ειναι αναγκασμένη να κάνει χοντρά κόλπα με φοροδιαφυγη/μαύρο χρήμα/διαφθορά/κτλ αν θέλει να εφαρμόσει την μεχρι τώρα διατυπωμένη πολιτική της.

* Βασικό μειονέκτημα ειναι πως αναγνωρίζει και το χρέος και την προσπάθεια βιώσιμοτητάς του. Κάτι τέτοιο καιτοι αναμενόμενο, δεν ξέρω αν "μπορεί να πουληθεί", αλλα να θυμόμαστε πως οι αναδιαρθρώσεις-επαναγορές χρέους κτλ ειναι σαν τους ...ανασχηματισμους. Δεν ανακοινώνονται. 

* Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, σε ένα μεγάλο μέρος, μπαίνει de facto στο ψυγείο για τουλάχιστον τέσσερις μήνες. Έτσι και αλλιώς κανεις δεν περίμενε πως υλοποιηθει άμεσα, αλλά αντε αυτο να το κοινωνήσεις στους επαναστάτες της φράξιας των παρανοϊκών (διακομματική φράξια για να μην παρεξηγούμαστε). Το ζητημα ειναι (και εδώ ειναι ο καυγας) να μπορεσει η κυβέρνηση να πατήσει ένα φρένο στον κοινωνικό κατήφορο ο οποιος γινόταν ολοένα και πιο ολισθηρός και σιγά σιγά να βάλει πρώτη και να εφαρμόσει την πολιτική της, αν μπορεί. Στην παρούσα φάση όλα παίρνουν τετράμηνη αναστολή μιας και η κυβέρνηση καλείται να αποδείξει πως μπορει να κυβερνήσει (!). Στην ουσία και πάλι η Ευρώπη δείχνει δυσπιστία στην Ελλάδα γενικότερα. Σου λέει δείξε μου πως μπορεις να υλοποιησεις πέντε πράγματα με ιδιους πόρους και χωρις (μεγάλο) μαχαίρι στο λαιμο και τα ξανακουβεντιάζουμε.

Τελος πάντων, το αστείο ειναι πως οι περισσότεροι ψηφοφόροι του Συριζα θα ειναι ευχαριστημένοι με όλα αυτά, παρόλο που ο επίσημος Σύριζα έχει κάθε λόγο να εμφανίζεται δυσαρεστημένος. Ο Συριζα δεν ψηφίστηκε "για το προγραμμα της Θεσσαλονίκης", παρόλο που ο ίδιος προασπίζεται το πρόγραμμα αυτό, αλλά "για να κάνει κάτι" . Και αυτό το θολο και περίεργο "κάτι" δειχνει να το ξεκινάει.

* Οι προηγούμενες κυβερνήσεις πλεον αντιμετωπίζονται ως περίπου ανίκανες και το ελληνικό παρελθόν κόστισε στην παρούσα κυβέρνηση. Προσέξτε διατύπωση:

Οι αρχές δεσμεύονται στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που έπρεπε να είχαν εφαρμοστεί εδώ και πολύ καιρό για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα.

* Τα εξωπραγματικά πλεονάσματα που είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση Σαμαρά γειώνονται. Εντελώς ομως. Αυτο κατάλαβα εγώ από αυτο:

 "Οι ελληνικές αρχές δεσμεύθηκαν επίσης να εγγυηθούν τα απαραίτητα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα ή τα έσοδα που απαιτούνται για να εγγυηθούν τη βιωσιμότητα του χρέους (σ. του Ζ. οπως θα έλεγε και ο Βαρουφάκης το χρέος δεν ειναι βιώσιμο, μπορούμε όμως να το βαφτίσουμε βιώσιμο), όπως όριζε το ανακοινωθέν του Γιούρογκρουπ του Νοεμβρίου του 2012. Οι θεσμοί, σε ό,τι αφορά τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2015, θα λάβουν υπόψη τους τις οικονομικές συνθήκες του 2015. (σ. του Ζ.: κοινώς παπάρια. Οι "οικονομικές συνθήκες" σημαίνει πως ότι πλεονασμα και να βγει -αν βγει- θα βαφτιστεί επιτυχία)"

Μόνο αυτό το συμπέρασμα βγαίνει, πως δηλαδή αρκεί να υπάρχει "κάποιο" πρωτογενές πλεονασμα. Δηλαδή στην ουσία δεσμευομαστε να μην έχουμε πρωτογενές έλλειμα και να μπορει να εξυπηρετηθεί (με ένα εκατομμύριο κολπα όπως τα swaps και αλλα ακαταλαβίστικα να τρέχουν παράλληλα) το χρέος. Οποτε ξεχάστε τα 4,5% και 3% και 1,5% μέχρι νεοτέρας τουλάχιστον. Μειονέκτημα του παραπάνω ειναι οτι υπογράφουμε ρητά και κατηγορηματικά ξανά πως το χρεος μας ειναι uber alles και αυτό, όντως θα ειναι πολύ δύσκολο να πουληθεί εσωτερικά.

* Προφανώς τα Μνημόνια δεν σκίστηκαν, η λιτότητα δεν τελείωσε, πως θα μπορούσε αλλωστε και η Ευρώπη δεν άλλαξε. Εγιναν όμως χοντρά βήματα. Η Μνημονιακή λογική πέθανε, όπως και το μπουκέτο μέτρων που ονομάζουμε Μνημόνιο. Απλα, οπως έλεγα και εδώ, απλα το γαμημένο πρόγραμμα πρέπει να τελειώσει για να ειναι έτοιμο για μελλοντική χρήση αλλου. Απλά θα τελειώσει με....flexibility. Δηλαδή μέτρα του αντικαθίσταται απο μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης τα οποια υποθέτουμε πως θα ειναι πιο στοχευμένα και αποτελεσματικά. Η λιτότητα δεν μπορούσε να τελειωσει με τίποτα είτε μεναμε στο ευρώ είτε φεύγαμε απο το ευρω, απο την ΕΕ και τον πλανήτη, πολύ απλα διοτι ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος. Η λιτοτητα ανακοπηκε (θαυμαστε με! νεος Βαρουφάκης έγινα) και αισιοδοξα μπορεί να αντιστραφει μελλοντικά. Σαν να λέμε πως πηγαίναμε σούμπιτοι στον γκρεμο και επιτέλους πατήσαμε χειρόφρενο. Όσον αφορά το πότε θα αναστρέψουμε πορεία, αυτό παραπέμπεται για μελλοντικές κουβέντες (ως συνήθως). Η Ευρώπη δεν άλλαξε, τουλάχιστον όμως σταμάτησε να μας αντιμετωπίζει σαν παρίες και καρπαζοεισπράκτορες. Κάτι ειναι και αυτό.

* Προφανώς η κυβέρνηση διατηρεί μεγάλο αριθμό βαθμών ελευθερίας στην εσωτερική άσκηση πολιτικής και μπορεί να παίξει μπάλα περισσότερο απο τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Υπάρχουν και μέτρα "εκπολιτισμού" πέρα από τα αυστηρά δημοσιονομικά, παρόλο που και στα δημοσιονομικά έχει κάποιον αέρα και ανοχή εξαντλώντας το flexibility που λέγαμε προηγουμένως

Last but not least. 

Αυτο που με εκνευριζει πραγματικα ειναι οι αντιδράσεις των προηγουμενων κυβερνώντων, όπως έγραψα και πιο πάνω άλλωστε. Η χρονική απόσταση ανάμεσα στο "Υπέγραψε, τελειωνε, παιζεις με το μέλλον της χώρας" μέχρι το "υπέγραψε ο μαλάκας ο κωλοτούμπας χαχα" ειναι ακριβώς 2 nanosec. Η απόσταση ανάμεσα στο "αυτά που λέτε δεν γίνονται" και όταν γίνουν "αυτα ειναι ίδια με τα δικά μας" ειναι ακόμα μικρότερη όπως και η γενικότερη λογικη η οποια συνοψίζεται στα διάφορα βήματα της αντιμετώπισης μιας καλής ιδέας (από τον Νόμο του Μέρφι, δεν θυμάμαι ποιον απ όλους):

** Αυτο δεν γίνεται  - ξέχνα το

** Αυτο γίνεται, αλλά δεν συμφέρει

και όταν τελικά γίνει:

** Από την αρχή έλεγα πως αυτό ειναι καλή ιδεα.

Α, να μην ξεχάσω: Αν βγαίναμε εκτός συμφωνίας, ευρω και πλανήτη προφανώς, καταφανώς και πασιφανώς θα έπρεπε να δουλεύουμε με πλεονάσματα (σκετα, οχι πρωτογενή) για τουλάχιστον μια δεκαετία. Αυτο νομίζω πως ειναι αυτονόητο πια. Να μου λετε την γνώμη σας τα συντρόφια, αλλά σε αυτό να είμαστε σύμφωνοι. Ναι;

Η συμφωνία που πήρε ο Συριζα δεν μας κάνει ευχαριστημένους, ειχα άλλωστε εκφράσει επιφυλάξεις για το αν θα μπορούσε να οριστεί κάτι που που θα μπορούσε να μας κάνει ευχαριστημένους, κάτι αναμενόμενο όταν κατεβαίνεις με "απεριόριστους" στόχους, δεν μπορεις να απολαύσεις τίποτα μέχρι να πάρεις τα πάντα, τα οποια ομως δεν τα παίρνεις ποτέ οποτε πάντα κάποιος θα γκρινιάζει.

Η συμφωνία λοιπον που πήρε ο Συριζα έχει χοντρά, μα πολύ χοντρά μειονεκτήματα. Ειναι σχετικά ετεροβαρής και αποτέλεσμα ωμών εκβιασμών σε βάρος της ελληνικής κυβέρνησης από το υπόλοιπο σύστημα. Ειναι αποτέλεσμα χοντρού συμβιβασμού ανάμεσα στις εκπεφρασμένες πολιτικές θέσεις της κυβέρνησης και τις υποχρεώσεις της χώρας αλλά και τις διαθέσεις των δανειστών - εταίρων. 

Κατηγορείται ο Συριζα πως πάτησε πάνω στα επιτεύγματα της προηγούμενης κυβέρνησης για να πάρει αυτα που πήρε. Κατηγορείται πως δεν πήρε και τίποτε ιδιαίτερο. Κατηγορείται πως τα έκανε σκατά λόγω χρονοτριβών.

Ας τα δουμε λίγο:

* Επιτεύγματα ΝΔΣΟΚ: Το οτι "υπάρχει" κάποιο πρωτογενές πλεονασμα δεν ειναι επίτευγμα. Ειναι αναγνώριση πραγματικότητας. Το ότι το χρέος πήγε στο 180% του ΑΕΠ γιατί δεν το θυμούνται ως.... επίτευγμα; Την ανεργία που ειναι στο Θεό, αυτο δεν ειναι επίτευγμα της απερχόμενης  κυβέρνησης; Η καταστροφή του 25% του ΑΕΠ σε πέντε χρόνια; Ο Συριζα παρέλαβε μια πραγματικότητα που ειναι σκατα. Το πρωτογενές πλεονασμα από μόνο του, δεν είναι επίτευγμα, ειναι κοροϊδία διοτι διέλυσε την κοινωνία για να γίνει. Γι αυτό και λέμε πως η μεγάλη ευκαιρία χάθηκε το 2012. Εκτοτε ο Σαμαρας και η ΝΔ μας έδεσαν χεροπόδαρα. Τα πράγματα ως υφιστάμενη κατάσταση ειναι πολύ χειρότερα φέτος απ΄ότι ήταν πριν 3 χρόνια, απ όπου και να τα πιάσεις. Να σας χέσω λοιπον τα επιτεύγματα ρε βόδια

* Δεν πήρε τίποτα ιδιαιτερο: Πήρε πάντως πολύ περισσότερα από αυτα που πηρε το ΝΔΣΟΚ, για την ακρίβεια πηρε την ομολογία πως η πολιτική του ΝΔΣΟΚ ήταν αποτυχημένη, πως η ΤΙΝΑ ήταν μια φενάκη. Πήρε το ότι τα μέτρα του ΝΔΣΟΚ που ερχοντουσαν δεν έρχονται, και αρκετά θα αναιρεθουν και μάλιστα κατόπιν συμφωνίας με τους εταίρους. Το είχα γράψει και το ξαναγράφω: Στην παρούσα φάση το χειρότερο του Συριζα ειναι το καλύτερο του ΝΔΣΟΚ
Παρεμπιπτόντως να το θέσω ξανά και εμφατικά να τελειώνουμε. Δεν ειναι το ίδιο πρόγραμμα. Δεν ξέρω αν ειναι καλύτερο ή χειρότερο, αλλά δεν ειναι το ίδιο. Αν ήταν το ίδιο δεν θα ήταν απαραίτητο να περάσει ξανά απο 19 κοινοβούλια.

* Ο Συριζα τα έκανε σκατά λογω χρονοτριβών. Μπα, χάθηκαν σίγουρα κάποια λεφτα, καθυστερήσανε καποια δημόσια έσοδα, αλλά καμία δραματική αλλαγή δεν έγινε, κανένα (ιδιαίτερο) bank run (οπως αυτο που ειχε αποσιωπήσει η Σπυράκη ας πουμε), κανενας πανικός στα super markets. Απλα έγινε αυτο που γίνεται σε καταστάσεις αβεβαιοτητας: ο κοσμος (και ο χρηματοπιστωτικός) αντιδρούσε  υπερβολικά σε κάθε ερέθισμα, αν και οι αντιδράσεις ήταν πολύ πιο ήπιες απ΄ότι πριν 3 χρόνια πχ. Μαλλον απλά ο μέσος Έλληνας κουράστηκε να φοβάται.

Και μερικά Bonus από τα χτεσινά

* Η Ελλάδα ανέβασε Ευρωπαϊκό status και αυτο δεν ειναι λίγο. Κάποια στερεοτυπα δείχνουν να υποχωρούν, κάποιες πολιτικές δείχνουν πλεον να μην είναι μονοδρομος.

* Kοτζαμάν Euorogroup ξεβρακώθηκε μιας και 17 ΥπΟικ περίμεναν υπομονετικά να τελειώσει ο Σόιμπλε με τον Βαρουφάκη και να πάρουν το πράσινο φως απο τον Γερμανό. Η ξεφτίλα της ξεφτίλας. Τόσο ξεφτίλα και ξεβράκωμα που ίσως ειναι για καλό τελικά. 

* Βonus by Ermippos:

"Και, επιπλεον, ολοι διακωμωδουν την διαψευση των προεκλογικων υποσχεσεων του Συριζα, ξεχνωντας ομως να μιλησουν και για την παταγωδη διαψευση της βασικης στρατηγικης απειλης της ΝΔ. Συμφωνα με την οποια μολις βγει ο Συριζα η χωρα θα γυρισει αυτοματως και με συνοπτικες διαδικασιες στην εποχη των σπηλαιων, θα βγει απο το ευρω, θα εκδιωχθει απο την Ε.Ε., θα μιλαει ρωσικα, κινεζικα, θα πεσει ο ουρανος να την πλακωσει και διαφορα αλλα φοβερα, τρομερα και οπωσδηποτε ευτραπελα."