Σκοταδισμός σήμερα: Round One - Οι απαρχές

Intro:

Η σημερινή εποχή είναι λίγο περίεργη μιας και ενώ η βελτίωση των μέσων και η πρόοδος μας έχουν δώσει ουκ ολίγα κοινωνικά και οικονομικά οικονομικά οφέλη, παρατηρείται μια στροφη στην ανορθολογικότητα και μάλιστα μέσω "εργαλείων" του ορθολογισμού, όπως είναι η επιστήμη. Παράγεται ένα πράγμα "σαν επιστήμη", για να δώσει άλλοθι υπάρξεως σε καταστάσεις και ιδεοληψίες οι οποίες δεν είναι απλά λανθασμένες, αλλά ενίοτε γίνονται και επικίνδυνες. Η "έγκυρη" και επιστημονική άποψη για το πως λειτουργεί ο κόσμος κοντράρεται ξανά στα ίσια με τις "εξ αποκαλύψεως" αλήθειες, μόνο που τωρα αυτές οι αλήθειες εκτός από το καθαρά άλογο των επιχειρημάτων τους επιχειρούν να κερδίσουν και πόντους σοβαροφάνειας.

Round 1. Οι απαρχές του σκοταδισμού και μια προσπάθεια εξήγησης.

Θα σε κουράσω λίγο σήμερα φίλτατε αναγνώστη, μιας και θα σε βάλω να διαβάσεις κείμενα, τα οποία νομίζεις πως ξέρεις*. Ο γράφων δεν ασπάζεται τα παρακάτω κείμενα, ούτε ως ιστορική πραγματικότητα, ούτε ως αληθή, ούτε τίποτε παρόμοιο, απλά συνηθισμένος ων (πάει το κόλλησα!) στην ανάλυση θα προσπαθήσει να τα αναλύσει με πολιτικούς/υλιστικούς όρους. Ως συνήθως δεν διεκδικώ δάφνες πρωτοτυπίας επί του θέματος, μιας και έχουν γραφτεί και ξαναγραφτεί αυτά, αλλά απ΄ότι φαίνεται κάποια πράγματα πρέπει να τα λέμε συνέχεια μπας κα ακουστούμε κάποτε.

Υπενθύμιση: Η Παλαιά Διαθήκη στην μετάφραση των εβδομήκοντα, είναι η επίσημη που χρησιμοποιεί η εκκλησία της Ελλάδος. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν μεταφραστικά λάθη μέσα, η πως δεν "διορθώθηκε" αργότερα. Μπορεί η ιστορία στα εβραϊκά να είναι διαφορετική (που δεν το νομίζω) αλλά εμάς μας ενδιαφέρει εδώ κυρίως τι λέει, τι ιδεολογία πρεσβεύει, και όχι το πότε και πως γράφτηκε κάτι, παρόλο που και αυτό έχει την σημασία του, γιατί πρέπει να έχουμε μιαν ιδέα του κοινωνικοπολιτικού κλίματος για να βγάλουμε συμπεράσματά για το τι θέλει να πει ο ποιητής.

Παραπέρα νομίζω πως είναι λογικό να υποθέσουμε πως κάποια βιβλία δεν γράφτηκαν από συγχρόνους τους (πχ στην Γέννεση, που εξετάζεται μερος της παρακάτω, δεν λέει πουθενά πως ο Αδάμ ήξερε να γράφει, άρα μάλλον δεν....την έγραψε ο ίδιος) αλλά αργότερα, από τους +γνώστες+ της θείας βούλησης. Ας δούμε όμως αυτοί οι γνώστες ποια βούληση υπαγόρευαν στους πιστούς.


Γέννεσις

ΚΕΦ 2.

15 Καὶ ἔλαβε Κύριος ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, ὃν ἔπλασε, καὶ ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν.
16 καὶ ἐνετείλατο Κύριος ὁ Θεὸς τῷ ᾿Αδὰμ λέγων· ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ βρώσει φαγῇ,
17 ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ· ᾗ δ᾿ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε

Μαθαίνουμε πως ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο-άντρα και πως του επέτρεψε να κάνει κουμάντο στα πάντα, και να τρώει όλους τους καρπούς εκτός από έναν, με ποινή θανάτου μάλιστα. Εδώ είναι το ωραίο: Πως λέγεται το δέντρο που δεν πρέπει να φάει ο άνθρωπος-πιστός; Δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού. Ποιά είναι η γνώση του καλού και του κακού; Έχει πολλά ονόματα. Να σας δώσω μερικά;

* Παιδεία
* Φιλοσοφία
* Επιστήμη

Όποιος κατέχει κάποιο από αυτά, έχει, ή μπορεί να φτιάξει έναν δικό του, ορισμό για το καλό και το κακό (για το πως να ζει δηλαδή) και δεν χρειάζεται κατ' ανάγκη περαιτέρω εξηγήσεις, ειδικα από κάποιον ο οποίος τα ορίζει κατά το γούστο του. Για το Θεό είναι κακό όμως να ξέρεις πως να ζήσεις διότι τότε αυτός....κινδυνεύει να βγει στην σύνταξη.

ΚΕΦ. 3


1. Ο δὲ ὄφις ἦν φρονιμώτατος πάντων τῶν θηρίων τῶν ἐπὶ τῆς γῆς, ὧν ἐποίησε Κύριος ὁ Θεός. καὶ εἶπεν ὁ ὄφις τῇ γυναικί· τί ὅτι εἶπεν ὁ Θεός, οὐ μὴ φάγητε ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ παραδείσου;
2 καὶ εἶπεν ἡ γυνὴ τῷ ὄφει· ἀπὸ καρποῦ τοῦ ξύλου τοῦ παραδείσου φαγούμεθα,
3 ἀπὸ δὲ τοῦ καρποῦ τοῦ ξύλου, ὅ ἐστιν ἐν μέσῳ τοῦ παραδείσου, εἶπεν ὁ Θεός, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ, οὐ δὲ μὴ ἅψησθε αὐτοῦ, ἵνα μὴ ἀποθάνητε.
4 καὶ εἶπεν ὁ ὄφις τῇ γυναικί· οὐ θανάτῳ ἀποθανεῖσθε·
5 ᾔδει γὰρ ὁ Θεός, ὅτι ᾗ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, διανοιχθήσονται ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί, γινώσκοντες καλὸν καὶ πονηρόν.

Και πολύ σωστά. Αν ο άνθρωπος γίνει σοφός (ακόμα και σήμερα λέμε να πάνε τα παιδιά σχολείο, να "ανοίξουν τα στραβά τους"), θα γκρεμίσει τον "απόρθητο οίκο" του Θεού (δηλαδή των παπάδων) και δεν θα τους έχει ανάγκη. Θα πάρει την θέση τους, θα ζητήσει μερίδιο στην εξουσία και έτσι θα "γίνει Θεός". Επίσης υπενθυμίζω πως το δέντρο της γνώσης είναι στην μέση του παραδείσου... Αρκετά ποιητικό θα έλεγα, με το οποίο και συμφωνώ, αν το αποκόψουμε από τα υπόλοιπα. Επίσης άξιο αναφοράς είναι πως ο "όφις" δεν αναφέρεται ως κακός αλλά ως φρονιμότατος (δηλ πανέξυπνος), ο οποίος και μετά καταράσσεται. Ο Θεός κάνει εχθρό του την εξυπνάδα, και εδώ μπορούμε να προβληματιστούμε με το "μακάριοι οι φτωχοί τω πνεύματι". Και ο Δίας σε κάποιες ιστορίες τσαντίζεται με μερικούς που είναι πιο ξύπνιοι από αυτόν όπως πχ με τον Σίσυφο, και πάλι επειδή βλέπει πως του κόβουν μερίδιο της πίτας. Και πάλι ο Σίσυφος, αν και αιώνια τιμωρημένος, ήταν ένα σεβαστό πρόσωπο από τους Έλληνες, όπως και άλλοι ξύπνιοι τύποι όπως ο Οδυσσέας (που για μερικούς κουτσομπόληδες ήταν γιος του Σισυφου και όχι του Λαέρτη).

6 καὶ εἶδεν ἡ γυνή, ὅτι καλὸν τὸ ξύλον εἰς βρῶσιν καὶ ὅτι ἀρεστὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν καὶ ὡραῖόν ἐστι τοῦ κατανοῆσαι, καὶ λαβοῦσα ἀπὸ τοῦ καρποῦ αὐτοῦ ἔφαγε· καὶ ἔδωκε καὶ τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς μετ᾿ αὐτῆς, καὶ ἔφαγον.
7 καὶ διηνοίχθησαν οἱ ὀφθαλμοὶ τῶν δύο, καὶ ἔγνωσαν ὅτι γυμνοὶ ἦσαν, καὶ ἔρραψαν φύλλα συκῆς καὶ ἐποίησαν ἑαυτοῖς περιζώματα.

Συμπέρασμα πρώτον** πως ο καρπός της γνώσης ήταν καλός και άρεσε.... συμπέρασμα δεύτερον και πονηρόν είναι πως για να ανοίξει τα μάτια του ένας άντρας χρειάζεται να τον μπριζώσει ένα γκομενάκι :)

............
22 καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ἰδοὺ ᾿Αδὰμ γέγονεν ὡς εἷς ἐξ ἡμῶν, τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν· καὶ νῦν μή ποτε ἐκτείνῃ τὴν χεῖρα αὐτοῦ καὶ λάβῃ ἀπὸ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς καὶ φάγῃ καὶ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα.

Η απειλή γίνεται πραγματικότητα. Όποιος γνωρίζει, δεν θα "ζήσει αιώνια". Βεβαίως εμείς δεν είμαστε νομάδες τροφοσυλλέκτες και ξέρουμε πως κανένας ζωντανός οργανισμός δεν ζει αιώνια, άρα ο ηθικός αυτός εξαναγκασμός απλά μας κάνει να αμφιβάλλουμε για την ηθική αυτών που έγραψαν το κείμενο.

Η λογική εξήγηση είναι απλή. Ο έχων την εξουσία δεν θέλει να την χάσει, και κάνει ότι μπορεί για να αποκλείσει τους "υπό" από αυτήν. Το κατ' εξοχήν μέσο αμφισβήτησης είναι η παιδεία, η "γνώση του καλού και του κακού", άρα αυτή κρίνεται ως αμαρτωλή και απορριπτέα. Η παιδεία και το παρελκόμενο της, η άνοδος του πολιτισμού και του βιοτικού επιπέδου, που επιτρέπει στον άνθρωπο να εργάζεται λιγότερο και να σκέπτεται περισσότερο. Η παιδεία δίνει τα εργαλεία σε κάποιον, να αμφισβητήσει τα μέχρι τώρα θεωρούμενα ως δεδομένα, να συγκρίνει διαφορετικές απόψεις και (αισιόδοξα) να βγάλει ένα δικό του, ίσως πιο λειτουργικό, συμπέρασμα. Από την άλλη ο ιδανικός πιστός είναι αυτός που δεν σκέπτεται καθόλου. Σε μια ιδανική κοινωνία πιστών, δεν υπάρχει δεύτερη άποψη, ούτε διαφωνία, ούτε αμφισβήτηση αυτών που λέει ο Θεός, δηλαδή ο ιερέας.

Πιο έξυπνο και ποιητικό παράδειγμα, και σίγουρα πιο καλογραμμένο είναι η αντίστοιχη ιστορία του Προμηθέα (της προσωποποιημένης ανθρώπινης πρόνοιας) ο οποίος είχε κατακλέψει τους Ολύμπιους προς όφελος των θνητών. Πολύ λογικά ο Δίας, που είδε μέρος της εξουσίας του να φεύγει τον τιμώρησε.

Αντιγράφω:

"Eπειδή ήταν ο δημιουργός (σ. του zaphod: Εγώ προστάτης θυμόμουνα, η σελίδα έχει και τις δυο παραλλαγές) των ανθρώπων παρακολουθούσε πάντα με ενδιαφέρον την πορεία τους πάνω στη γη και πολλές φορές είχε παρακούσει τις εντολές του Δία ή τον είχε ξεγελάσει προς όφελός τους.

Κατά τη διάρκεια μιας επίσημης θυσίας, ο Προμηθέας, χώρισε ένα βόδι σε δυο μέρη. Στο ένα μερίδιο έβαλε το δέρμα, τη σάρκα και τα εντόσθια σκεπασμένα με την κοιλιά του ζώου και στο άλλο έβαλε τα κόκαλα, από τα οποία είχε αφαιρέσει το κρέας, και τα είχε σκεπάσει με το λευκό λίπος. Έπειτα είπε στο Δία να διαλέξει το μερίδιο που θα αντιστοιχούσε στους θεούς, το υπόλοιπο προοριζόταν για τους ανθρώπους. Ο Δίας διάλεξε το λίπος κι όταν διαπίστωσε ότι το μερίδιο αυτό το αποτελούσαν μόνο κόκαλα θύμωσε και με τον Προμηθέα και με τους ανθρώπους κι αποφάσισε να μην τους ξαναστείλει ποτέ πια τη φωτιά.

(σ. zaphod: Οι μεγάλοι μπορεί να θαμπωθούν από τα γυαλιστερά μπιχλιμπίδια και να χάσουν την ουσία. Μιλάμε για μύθο με νόημα, όχι μαλακίες)

Ο Προμηθέας έκλεψε σπίθες φωτιάς από τον τροχό του ήλιου ή από το καμίνι του Ηφαίστου και την έδωσε στους ανθρώπους, οι οποίοι βελτίωσαν έτσι τη ζωή τους, έφτιαξαν εργαλεία, καλλιέργησαν τη γη κι εκπολιτίστηκαν. Ο Προμηθέας τους βοήθησε να αποκτήσουν ιατρικές γνώσεις, να παρασκευάσουν φάρμακα, τους δίδαξε αρχιτεκτονική, μαθηματικά, αστρονομία, μεταλλουργία, ναυσιπλοΐα.

Ο Δίας τιμώρησε και τους ανθρώπους και τον Προμηθέα. Εναντίον των ανθρώπων έστειλε την Πανδώρα, ενώ τον Προμηθέα, με τη βοήθεια του κράτους και της Βίας, τον έδεσε με ατσάλινες αλυσίδες επάνω στον Καύκασο κι έστειλε έναν αετό, γεννημένο από τον Τυφώνα και την Έχιδνα, να του τρώει το συκώτι, το οποίο κάθε πρωί ανανεωνόταν. Ο Δίας επίσης ορκίστηκε στα νερά της Στύγας να μη λύσει ποτέ από τα δεσμά του τον Προμηθέα.

Ο Προμηθέας κρεμόταν για πολλά χρόνια (από τριάντα έως τριάντα χιλιάδες) από το βράχο μέχρι τη στιγμή που ο Ηρακλής τον ελευθέρωσε από τα δεσμά του. Ο Δίας χάρηκε πολύ για το κατόρθωμα του γιου του, ώστε αποφάσισε να αφήσει ελεύθερο τον Προμηθέα. Επειδή όμως έπρεπε να κρατήσει τον όρκο του, υπέδειξε στον Προμηθέα να κατασκευάσει ένα δαχτυλίδι από το ατσάλι της αλυσίδας του και από ένα κομμάτι του βράχου επάνω στον οποίον ήταν δεμένος. Με τον τρόπο αυτό ο ατσάλινος δεσμός συνέχιζε να τον κρατάει δεμένο πάνω στο βράχο του."

Σαν ιστορία μοιάζει πολύ με την Γέννεση, αν εξαιρέσουμε κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά:

* Ο Προμηθέας τιμάται από τους ανθρώπους οι οποίοι και νιώθουν ευγνώμονες, ενώ το φίδι είναι καταραμένο στο συλλογικό νου. Για τους Εβραιοχριστιανούς η γνώση είναι συμφορά ενώ για τους Έλληνες πολύτιμο αγαθό. Ο Εωσφόρος (αυτός που φέρνει την αυγή, δηλ. το φως) είναι ένα από τα ονόματα του Διαβόλου στην Εβραιοχριστιανική μυθολογία. Υπενθυμίζω πως γενικά σε όλες τις μυθολογίες/φιλοσοφίες η έννοια του φωτός εκτός από το "καλό" παραλληλίζεται και με την "γνώση".

* Δεν υπάρχει ηθικοπλαστικό στοιχείο, απλά ο ρεαλισμός της μανίας του άνακτα για εξουσία και η οργή του όταν μέρος της χάνεται αντιμετωπίζονται απλά και ρεαλιστικά ως φυσιολογικές εξελίξεις των πραγμάτων. Η απώλεια μέρους της εξουσίας του Θεού, και η επακόλουθη ανθρώπινη πρόοδος, αντιμετωπίζονται σαν κάτι θετικό για τους ανθρώπους. Ο Θεός δεν είναι δημιουργός αλλά κυβερνήτης. Και η "φύση" της εξουσίας δεν είναι να μοιράζεται αυθόρμητα από αυτόν που την έχει. Οι άνθρωποι έχουν "δημιουργό" ή προστάτη κάποιον ο οποίος πάει κόντρα στον κυβερνήτη για το καλό τους. Ο προστάτης (και υπονομευτής της θεϊκής εξουσίας) τιμωρείται από τον κυβερνήτη με την βοήθεια του Κράτους και της Βίας...(είπατε τίποτα;)

* Δεν υπάρχει κανενός είδος "κληρονομικό" (προπατορικό) αμάρτημα. Υπάρχει η οργή του μονάρχη, ο οποίος όμως είναι δέσμιος του λόγου του και της ανθρώπινης πανουργίας (πχ παρόλο το δούλεμα που έφαγε με τα κόκκαλα δεν αθέτησε την υπόσχεσή του και έμεινε στο λαουτζίκο το κρέας), και ο οποίος απ΄ένα σημείο και μετά αναγνωρίζει το τι έγινε και το....προστατεύει (aka καπελώνει). Πάντως αναγνωρίζει το δίκαιο της ήττας (!) του και εκδικείται από....αλλού. Σαν τον Αλογοσκούφη ένα πράγμα που παίρνει πίσω ένα φορολογικό μέτρο και πετά άλλα τρία :)

Πολύ "σημαδιακό" είναι και το επεισόδιο της γέννησης της Αθηνάς:

"Σύμφωνα με έναν χρησμό η Μήτις (σ. zaphod θεά της Σοφίας και της φρόνησης) θα γεννούσε πρώτα μια κόρη και έπειτα έναν γιο που θα καταλάμβανε την εξουσία και θα κυβερνούσε θεούς και ανθρώπους."

Λογικό είναι πως τα τέκνα της δύναμης και της σοφίας θα έβαζαν τα δυο πόδια του κυβερνήτη σε ένα παπούτσι. Και τι έκανε ο δικός μας;

" Μόλις ο Ζευς πληροφορήθηκε τον χρησμό, φοβούμενος μην πάθει ότι και ο πατέρας του Κρόνος, κατάπιε τη Μήτι, ενώ κυοφορούσε ακόμη την Αθηνά. Έπειτα με τη βοήθεια του Ηφαίστου, ο Δίας γέννησε την Αθηνά, ενώ η Μήτις παρέμεινε μέσα του."

Έτσι η Σοφία πλέον εγκολπώνεται, είναι "εκ Διος" προερχόμενη, άρα δεν μπορεί να του πάει κόντρα. Ο Θεός είναι πλέον σύμμαχος και όχι εχθρός της Σοφίας. Και όχι μόνο αυτό αλλά την εκπέμπει και "κατά μέτρο". Επίσης πανέξυπνος στο συμβολισμό του μύθος.

Αξίζει να σημειωθεί πως με τίποτε τα κείμενα αυτά (Ησίοδος κτλ) δεν θεωρούνταν "ιερά" ή θεόπνευστα. Ούτε και υπήρχαν νόμοι που να απορρέουν από αυτά. Τους νόμους τους κανόνιζε η πόλη και όχι ο Θεός ο οποίος ενίοτε "τιμωρούσε" όποιους παραβίαζαν τους νόμους της πόλης. Αν τα κείμενα ήταν καλογραμμένα άρεσαν, αλλά οποιοσδήποτε μπορούσε να πει την γνώμη του επί του θέματος. Η "θεοπνευστία" ήταν η 'βοήθεια' από τις Μούσες για να κάνει κάποιος ένα έργο και να το κάνει καλά.

Επίσης δεν μπορούσαν τα κείμενα αυτά, να "προσβληθούν" και ο προσβάλλων να τιμωρηθεί. Το ιερατείο δεν είχε τέτοιες δυνατότητες στην Ελλάδα, ακόμα και στις παλαιότερες εποχές μιας και συνήθως ο "βασιλιάς" της πόλης ήταν ταυτόχρονα και ιερέας, άρα δεν υπήρχε περίπτωση η "πνευματική" εξουσία να πάει κόντρα στην κοσμική, ούτε και ενδιέφερε την κρατική εξουσία η ιερότητα κάποιων πραγμάτων, πέρα από τις πρακτικές της εφαρμογές (σύγκλιση των πολιτών σε έθνος). Όταν καταργήθηκε ο θεσμός της βασιλείας οι περισσότεροι ιερείς ήταν κάτι σαν το παπά του (μικρού) χωριού χωρίς κανενός είδος εξουσία.

Ας μην μακρηγορώ άλλο επί του θέματος. Εύκολο είναι να δειχθεί πως με τόσο φιλελεύθερους και "ρεαλιστικούς" (όσον αφορά την πολιτική του πράγματος) μύθους και θεσμούς οι αρχαίοι Έλληνες είχαν όλα τα εφαλτήρια για να θέσουν πρώτοι τις ερωτήσεις "Γιατί;" και "Τί έστιν;" και να μην θεωρήσουν πως η απαντηση ήταν "ο Θεός" ή πως "Δεν πρέπει να ρωτάς" ή "Ό,τι πει ο ιερέας". Ο κόσμος ήταν βεβαίως το βασίλειο (και όχι η δημιουργία) των θεών, αλλά δεν υπήρχε αλάθητο από κανέναν. Χωρίς να χάνουν την ευσέβειά τους, χωρίς να θεωρείται κατ' ανάγκη ασέβεια, μπορούσαν να κοροϊδέψουν τους Θεούς και αυτά που ήξεραν οι ίδιοι. Ασέβεια θεωρούνταν η προσπάθεια να γίνουμε οι ίδιοι Θεοί και να τους ξεπεράσουμε γιατί ο Δίας δεν γουστάρει να τον ρίξουν και για κανέναν άλλο λόγο.

Τις απαντήσεις στα όποια "κοσμολογικά" ερωτήματα δεν τις έδινε ούτε ο παπάς, ούτε ο βασιλιάς αλλά όποιος γούσταρε, και τελικά το έκαναν και επάγγελμα οι καλύτεροι εξ' αυτών. Εννοείται πως πολλά συμπεράσματα, με βάση τα σημερινά κριτήρια, μπορεί να φαντάζουν ανόητα ή παιδαριώδη, αλλά για τα δεδομένα της εποχής ήταν πρωτοπορία. Από την άλλη, κάποιες μέθοδοι και τρόποι σκέψης της εποχής παραμένουν στέρεοι μέχρι σημερα μιας και είχαν προσεγγίσει το τέλειο στον τομέα τους, με εύκολο παράδειγμα την Ευκλείδεια Γεωμετρία.
Η νέα ανακάλυψη δεν θεωρείται επ' ουδενί ασέβεια και ο Δίας απλούστατα παραμένει Δίας, έστω πχ και αν η παντοδυναμία του περιορίζεται. Για τους αρχαίους Έλληνες ήταν αυτονόητο πως υπάρχει ο Δίας, γι αυτό και δεν ζητούνταν κανενός είδους ομολογία πίστης. Ήταν αυτονόητο πως πρέπει να συμμετέχουν όλοι στην λατρεία, γιατί απλούστατα η λατρεία ήταν συνυφασμένη με την έννοια της πολης-κράτους, δρούσε σαν συνδετικός κρίκος. Το να έλεγε κάποιος πως δεν πίστευε στον Δία, δεν θα αντιμετωπιζόταν τόσο σαν ασέβεια προς τον Θεό, αλλά πιο πολύ σαν να έλεγε πως το φυσιολογικό είναι να περπατάμε με τα χέρια.

Τα πρώτα παγκοσμίως δείγματα αθεϊσμού (όχι απιστίας σε κάποιον Θεό. Απιστία ύπαρξης Θεών γενικότερα) προέρχονται από την αρχαία Ελλάδα και για πολλά χρόνια ήταν τα μοναδικά στην Ευρώπη.

Επίσης οι αρχαίοι Έλληνες όταν βρίσκονταν αντιμέτωποι με άλλους λαούς συνήθως είχαν μια περιέργεια και μια τάση καταγραφής των συνηθειών τους (πχ Ηρόδοτος) και όχι αποστροφής, απόρριψης ή καταστροφής. Για τους αρχαίους Εβραίους (και για τις θρησκείες-απογονους) οι άλλοι ήταν απλά λάτρες δαιμόνων, μιαροί, αλλόφυλοι και εχθροί και ήταν "θέλημα Θεού" να εξαφανιστούν ή να υποταχθούν.

Όπως έχω γράψει και παλαιότερα, ο κόσμος προχώρησε παρά και ενάντια και όχι χάρις στον χριστιανισμό και τα συγγενικά του θρησκεύματα. Σε όλες τις μεγάλες ανακαλύψεις/κοινωνικές υπερβάσεις κτλ η θρησκεία ήταν πάντα κόντρα διότι ήξερε πως κινδυνεύει να χάσει την μάσα. Ήξερε πως η βελτίωση των μέσων ή η παροχή νέων δικαιωμάτων σε κοινωνικές ομάδες θα έκοβε αναγκαστικά κομμάτι από την δικιά της εξουσία. Εύκολα παραδείγματα:

* Η εκπαίδευση γενικώς. Για χίλια χρόνια περίπου, οι μόνοι που ήξεραν να διαβάζουν στην Ευρώπη φόραγαν ράσα.

* Η εκπαίδευση των φτωχών
* Η ισότητα λευκών-μαύρων
* Η ισότητα ανδρών γυναικών
* Η απαίτηση κανένας να μην είναι σκλάβος κανενός
* Η ισότητα straight-gay
* Οποιαδήποτε προσπάθεια εκδημοκρατισμού γενικώς
* (Εννοείται) η δημιουργία κοσμικών κρατών, ουσιαστικά δηλαδή κρατών που κουμάντο δεν θα κάνουν οι "ιεροί" απεσταλμένοι, αλλά άνθρωποι που θα ήταν υπόλογοι στους ανθρώπους και όχι στον Θεό.
* Η υιοθέτηση του ηλιοκεντρικού συστήματος
* Η υιοθέτηση του μηδενός (! του αριθμού ε;)

* Η οποιαδήποτε διαφοροποίηση εν τέλει απ' ότι έγραφαν ή νόμιζαν πως έγραφαν τα ιερά κείμενα.

Οποιαδήποτε αλλαγή ή πρόοδος αντιμετωπιζόταν με φόβο, διότι απλούστατα η εξουσία φοβόταν πως η αλλαγή θα επιφέρει απώλειες ....κερδών.

Από κει μετά το να φτάσει κάποιος +άγιος+ στα άκρα είναι εύκολο:

Συνεχίζεται.....

---

*Δεν μπορούμε να είμαστε παντογνώστες, άρα οι μυθολογικές αναφορές μου αναγκαστικά περιορίζονται στις δυο μυθολογίες που ξέρω καλύτερα. Την ελληνική και την εβραϊκή.
**Μέχρι τότενες δηλαδή δεν έβλεπε ο άλλος τί γκομενάρα ήταν η Ευα; Δηλαδή η "γνώση του καλού και του κακού" ήταν να δουν μόνο την γύμνια τους; Το "άνοιγμα των ματιών" μόνο αυτό το αποτέλεσμα είχε; Εδώ λογικά έχει πέσει χαράτσωμα, γιατι απλούστατα δεν βγάζει νόημα. Επίσης άσχετο, αλλά αν κάποιος κυκλοφορεί ξεβράκωτος διότι αισθάνεται τόσο αθώος όσο ο Αδάμ και η Ευα τότενες οι πρώτοι που θα του την πέσουν είναι οι χριστιανοί...